Τζ. Κάρτερ: Κίνδυνος διχοτόμησης στην Κύπρο

Ορατός είναι ο κίνδυνος διχοτόμησης στην περίπτωση που οι δύο ηγέτες στην Κύπρο δεν καταφέρουν μέχρι το Φεβρουάριο κάποιο αποτέλεσμα στις συνομιλίες και εάν τον ερχόμενο Απρίλιο υπάρξει αλλαγή στην τουρκοκυπριακή ηγεσία, εκτιμά ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ και μέλος της οργάνωσης των Πρεσβυτέρων Τζίμι Κάρτερ, ο οποίος την περασμένη βδομάδα ήταν στη Λευκωσία.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα ο «Φιλελεύθερος» ο κ. Κάρτερ προβαίνει στη δική του εκτίμηση για την πορεία των συνομιλιών, στη βάση και των όσων άκουσε από τους δύο ηγέτες Χριστόφια και Ταλάτ. Μεταξύ άλλων ο κ. Κάρτερ στη συνέντευξη του αναφέρει:

- Αυτό που είναι εμφανές σε μένα, τουλάχιστον μέσα από τις συνομιλίες μας, είναι ότι ο Ταλάτ είναι πιο ενθουσιώδης ενώ ο κ. Χριστόφιας είναι πιο επιφυλακτικός. Και οι δυο μας είπαν ότι θα έχουν τρεις με τέσσερις συναντήσεις εντός του Δεκεμβρίου και από το νέο χρόνο, όπως γνωρίζετε, θα επικεντρωθούν περισσότερο στην προσπάθεια με τριήμερες συναντήσεις στις οικίες τους. Εναπόκειται στους δύο να αποφασίσουν ποια θέματα θα πρέπει να επιλυθούν πριν τον Απρίλιο και ποια θα πρέπει να αναβληθούν για μετά τις «εκλογές».

- Επίσης δεν νομίζω να υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία ότι ο κ. Ταλάτ είναι βαθιά δεσμευμένος για την ενότητα της νήσου. Όπως γνωρίζετε τον ερχόμενο Απρίλιο θα αντιμετωπίσει «εκλογές», το αποτέλεσμα των οποίων είναι αβέβαιο. Ο πρώτος του βασικός αντίπαλος (σ.σ. Ντερβίς Έρογλου) έχει εναντιωθεί στις ειρηνευτικές συνομιλίες και έχει δηλώσει ότι είναι εναντίον της ομοσπονδίας ή της αρχές της.

- Και οι δυο ηγέτες - Χριστόφιας και Ταλάτ - μας ανέφεραν πως υπολογίζουν ότι θα ολοκληρώσουν αυτή τη φάση των συνομιλιών τους μέσα Φεβρουαρίου. Κάποια θέματα θα τα αναβάλουν για αργότερα, όπως για παράδειγμα το πώς ακριβώς θα λειτουργεί ο μηχανισμός διακυβέρνησης. Ή το ποια θα είναι η ακριβής διαδικασία για τον καθορισμό των περιουσιών που θα επιστραφούν, αφού μπορεί να υπάρχουν μέχρι και δέκα διαφορετικές κατηγορίες. Αυτές οι λεπτομέρειες μπορεί να διαπραγματευτούν μετά τον Απρίλη. Όμως η βασική αρχή για την επιστροφή περιουσιών πιστεύουν ότι μπορεί να επιλυθεί μέχρι μέσα Φεβρουαρίου.

- Οι δυο ηγέτες μας είπαν ξεκάθαρα πως δεν θέλουν ξένο διαμεσολαβητή. Νομίζω ότι το τελευταίο πράγμα που θα ήθελαν είναι από τις ΗΠΑ ή την ΕΕ ή τον ΟΗΕ να παίξουν ρόλο μεσολαβητή. Αυτή είναι μια κυπριακή διαδικασία και λύση. Πρώτα οι δύο Κύπριοι ηγέτες και μετά ο κυπριακός λαός που θα ψηφίσει. Η παλαιότερη εμπλοκή των ΗΠΑ, της ΕΕ ή του ΟΗΕ είναι πολύ μικρότερη. Όμως και εσείς τα μέσα ενημέρωσης έχετε ρόλο να παίξετε. Αυτό που αντιλήφθηκα είναι πως η πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης ανήκουν σε άτομα τα οποία δεν θέλουν να δουν μια επανενωμένη Κύπρο.

- Ο Ταλάτ ελπίζει να δει τον τουρκικό στρατό να φεύγει και να πάει πίσω στις συμφωνίες του 1960, σύμφωνα με τις οποίες θα υπάρχουν γύρω στους 630 Τούρκοι στρατιώτες και 950 Έλληνες στρατιώτες. Αυτή θα είναι και η μόνη δύναμη ασφάλειας για ολόκληρο το νησί. Και αυτό είναι κάτι που μας το είπε ένας Τούρκος ηγέτης, ο Ταλάτ.

- Κάτι που με ανησυχεί όμως είναι πως εάν χαθεί αυτή η ευκαιρία, νομίζω ότι στη διάρκεια της ζωής μου η Κύπρος θα διχοτομηθεί. Και δεν νομίζω ότι τα σημερινά δεδομένα και ευκαιρίες θα υπάρξουν ξανά. Πιστεύω ότι τα πράγματα θα χειροτερεύσουν στο μέλλον γιατί ο κόσμος θα χάσει την ελπίδα του. Τώρα υπάρχει μεγάλη ελπίδα για επανένωση.

- Τριάντα χρόνια μετά από την πρώτη μου επαφή με το κυπριακό πρόβλημα, αυτή είναι η πρώτη φορά που βλέπω να υπάρχει μεγάλη ελπίδα. Όπως μπορεί να γνωρίζετε, είχα εκλεγεί το 1976 πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, δυο χρόνια μετά τα γεγονότα του 1974, και ένας από τους πρώτους μου στόχους ήταν να στείλω τον υπουργό μου των Εξωτερικών δυο φορές στο νησί προσπαθώντας να φέρω τις δυο πλευρές κοντά. Δυστυχώς, τότε, όλοι μας, Αμερικάνοι και Κύπριοι, γνωρίζαμε ότι το βασικό εμπόδιο ήταν οι ηγέτες στην Ελλάδα και την Τουρκία οι οποίοι έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στο τι γινόταν στην Κύπρο. Έτσι τότε οι Κύπριοι δεν είχαν την ευκαιρία να αποφασίσουν για τον εαυτό τους.

Αργότερα, το 2004, η πρόταση ενορχηστρώθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη και εκεί ήταν και πάλι οι απ' έξω που επηρέασαν. Δεν ασκώ κριτική σε κανένα. Αυτή είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Κύπρου που οι Κύπριοι πολίτες έχουν την ευθύνη και την ευκαιρία για να καθορίσουν το δικό τους μέλλον.

ΠΗΓΗ