Προειδοποιήσεις ΙΟΒΕ για τους κινδύνους στην υλοποίηση του Μνημονίου

Στους κινδύνους που αντιμετωπίζει η υλοποίηση του Μνημονίου και στα επικρατέστερα σενάρια για την εγχώρια οικονομία αναφέρεται το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην τριμηνιαία έκθεσή του.

Σύμφωνα με τους αναλυτές τους ιδρύματος, βραχυπρόθεσμα οι πλέον σημαντικοί κίνδυνοι στην υλοποίηση του προγράμματος οικονομικής πολιτικής συνδέονται με τη δημοσιονομική υστέρηση σε σχέση με τον στόχο και την έλλειψη ρευστότητας στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Μεσοπρόθεσμα το ΙΟΒΕ θεωρεί ότι ο σημαντικότερος κίνδυνος σχετίζεται με το ότι η Ελλάδα πορεύεται ακόμα με το παλαιό αναπτυξιακό πρότυπο, που διέπεται από «φιλοσοφία κρατισμού».

Το ΙΟΒΕ αποδίδει την υστέρηση των εσόδων στην θέσπιση υπεραισιόδοξων στόχων, ενδεχομένως λόγω της υποεκτιμήσεως της ελαστικότητας της ζητήσεως ως προς τις τιμές και ως προς το εισόδημα, αλλά και λόγω των εγγενών προβλημάτων του φοροεισπρακτικού και ελεγκτικού μηχανισμού. Μάλιστα, αναφερόμενο στην ρύθμιση για την περαίωση ανέλεγκτων φορολογικών υποθέσεων, σημειώνει πως είναι μια λύση περιστασιακή, η οποία εμπεριέχει πολλούς κινδύνους.

«Αν η λύση αυτή δεν συνοδευτεί από μια συστηματική προσπάθεια αναδιοργάνωσης των ελεγκτικών μηχανισμών του υπουργείου Οικονομικών και από ένα σύγχρονο, απλό, μόνιμο και ανταγωνιστικό φορολογικό σύστημα, το τελικό αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου θα είναι αρνητικό. Οι συστηματικά φοροδιαφεύγοντες θα έχουν επιβραβευθεί  για μια ακόμα φορά, και το πρόβλημα της φοροδιαφυγής θα οξυνθεί» αναφέρουν χαρακτηριστικά οι αναλυτές του ΙΟΒΕ.

Για τον κίνδυνο της ρευστότητας...

οι αναλυτές του Ιδρύματος αναφέρουν πως μπορεί να αμβλυνθεί αν οι τράπεζες προβούν σε αυξήσεις του μετοχικού τους κεφαλαίου, κατά το παράδειγμα της Εθνικής Τράπεζας, ή κάνοντας χρήση των 10 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Αναφορικά με το αναπτυξιακό πρότυπο υποστηρίζουν πως απαιτείται η σαφής περιγραφή ενός νέου δεκαετούς αναπτυξιακού προτύπου, το οποίο θα προβλέπει τα εξής:

-Σταθερό και ανταγωνιστικό φορολογικό πλαίσιο για την αποφυγή του εκπατρισμού επιχειρήσεων και την προσέλκυση ξένου κεφαλαίου.

-Επιτάχυνση και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων.

-Υιοθέτηση γρήγορων διαδικασιών (fast track) για την πραγματοποίηση μεγάλων επενδύσεων.

-Τη πώληση-αξιοποίηση ακίνητης κρατικής περιουσίας.

-Ενίσχυση των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών.

-Αποκατάσταση των συνθηκών σύγχρονης εταιρικής διακυβέρνησης σε μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς.

-Εισαγωγή διεθνών λογιστικών προτύπων, συστημάτων πληροφορικής και συστημάτων οργάνωσης και διοίκησης στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, η) θέσπιση μετρήσιμων στόχων σχετικά με τη θέση της Ελλάδας σε διεθνείς κατατάξεις ανταγωνιστικότητας, διαφάνειας, διαφθοράς, επίδοσης παι-δείας και καινοτομικής δραστηριότητας, κλπ..

-Διευκόλυνση της κινητικότητας του ανθρώπινου δυναμικού από κλάδους και επιχειρήσεις που «δύουν» σε κλάδους και επιχειρήσεις  που «ανατέλλουν».

-Την ανάδειξη ενός κοινωνικού προτύπου που εξασφαλίζει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, διευκολύνει την προσαρμογή στην αγορά εργασίας και την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, κυρίως όμως εξασφαλίζει ίση πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας παιδεία και υγεία.  

Το ΙΟΒΕ περιγράφει στη τριμηνιαία έκθεσή του τρία σενάρια για την εγχώρια οικονομία:

• Το «σενάριο της ελπίδας» που προβλέπει ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει σε γενικές γραμμές, το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής του Μνημονίου και θα μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα κοντά στο 7% του ΑΕΠ το 2011 και κοντά στο 5% το 2012, με αρνητική οικονομική ανάπτυξη το 2011 και θετική το 2012 (μεταξύ 1,5 και 2,5%). Η πιθανότερη και λογικότερη έκβαση στην περίπτωση αυτή είναι η επέκταση του χρονικού ορίζοντα των δανείων που μας έχει χορηγήσει η «τρόικα». 
• Το «σενάριο της καταστροφής», κατά το οποίο η δημοσιονομική προσαρμογή εγκαταλείπεται λόγω των ποικίλων αντιδράσεων, είτε συνεχίζεται χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές και επέρχεται «ακαριαίος θάνατος» με παύση εκταμιεύσεως των υπολοίπων δόσεων του δανείου και στάση πληρωμών της Ελλάδας.
• Το «σενάριο της σωτηρίας» που προβλέπει ότι η κυβέρνηση υιοθετεί τις πολιτικές του πρώτου σεναρίου ταυτόχρονα με επιθετική πολιτική αξιοποίησης της ακίνητης κρατικής περιουσίας. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι να προεξοφληθεί από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές η εξόφληση μέρους του δημόσιου χρέους. Όπως τονίζει το ίδρυμα, αυτή η μη αναμενόμενη θετική εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει στην προσδοκία ότι, αργά ή γρήγορα, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ θα υποχωρήσει και να απομακρύνει το καταστρεπτικό, για την ευημερία του ελληνικού λαού, ενδεχόμενο της στάσης πληρωμών.

Για το 2010 οι αναλυτές του ΙΟΒΕ εκτιμούν πως το δημοσιονομικό έλλειμμα θα κινηθεί κοντά στο 8,1%, η ύφεση (αρνητική ανάπτυξη) θα διαμορφωθεί στην περιοχή του 3,5%, η ανεργία θα κινηθεί ελαφρά υψηλότερα από το 12% στο σύνολο του έτους, αλλά πάνω από 13,5% το 2011 και ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί συνολικά εφέτος στο 4,6%.

ΠΗΓΗ