Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009

Είναι τα Κρατικά Ομόλογα οι νέες χρηματιστηριακές «Φούσκες»?


Αυτή ακριβώς είναι η αμφιβολία που έχουν πολλοί στη Γουόλ Στρητ, τώρα που το 2009 πλησιάζει στο τέλος του.
Όπως οι δανειολήπτες των επισφαλών δανείων δε μπορούσαν να πληρώσουν τα δάνειά τους το 2007 και το 2008, έτσι τώρα οι επενδυτές φοβούνται ότι κάποια κράτη δεν θα είναι σε θέση να πληρώσουν τις οφειλές τους στη χρονιά που έρχεται.
Οι αυξήσεις στις παραβάσεις εξόφλησης των δόσεων δανείων, αλλά και τα μεγάλα ανεξόφλητα χρέη των πιστωτικών καρτών, έφεραν πολλές τράπεζες στο χείλος της πτώχευσης μέσα στο 2008, στέλνοντας την παγκόσμια οικονομία μέσα σε μία δίνη.
Όμως, τα κρατικά ομόλογα θα μπορούσαν να είναι ακόμα πιο καταστροφικά καθώς είναι σε θέση να οδηγήσουν σε γεωπολιτική αστάθεια, σε κοινωνικές εξεγέρσεις, ακόμα και σε πολέμους. Επίσης, θα μπορούσαν να αποτελέσουν οικονομικές επιπλοκές για τους επενδυτές σε όλον τον πλανήτη, θέτοντας την οικονομική ανάκαμψη τόσο των ΗΠΑ, όσο και όλου του πλανήτη σε μεγάλο κίνδυνο.
Η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ουκρανία, η Αυστρία, η Λετονία και το Μεξικό είναι μια χούφτα χώρες που σε διάφορους βαθμούς θεωρήθηκαν ως επικίνδυνες για αδυναμία πληρωμής των οφειλών τους. Εν τω μεταξύ, το Ντουμπάι μόλις που απέφυγε να τεθεί στην ίδια μοίρα λόγω του δανείου των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων που εξασφάλισε από τον πλούσιο σε πετρέλαιο γείτονά του, το Άμπου Ντάμπι.
Άρα, ποιος άλλος εκεί έξω θα μπορούσε να δημιουργήσει τέτοια σύγχυση στον σταθερά όλο και πιο διασυνδεδεμένο κόσμο μας?

Εδώ είναι με μια ματιά τα σημεία που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως τα πιο προβληματικά:
·    Η Ελλάδα: ...

...Η αξιολόγηση της Fitch ήρθε να ταυτιστεί με τις αξιολογήσεις δύο άλλων εταιρειών, εκφράζοντας ανησυχία για την υγεία της χώρας. «Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να βυθιστεί κάτω από τα χρέη της», είπε ο Πρωθυπουργός  Γιώργος Παπανδρέου τη Δευτέρα σε μια ομιλία όπου δεσμεύθηκε να μειώσει το έλλειμμα στον κρατικό προϋπολογισμό, τόσο μέσω μίας γενικής μεταβολής του εθνικού φορολογικού συστήματος, όσο και μέσω περικοπών των κρατικών δαπανών.
·    Το Εκουαδόρ, το οποίο έφτασε σε αδυναμία πληρωμών το 2008, όταν ο Πρόεδρος Rafael Correa είπε ότι η χώρα δεν μπορούσε να πληρώσει τα τοκοχρεολύσια περίπου 30 εκατομμυρίων δολαρίων ενός ομολογιακού δανείου 510 εκατομμυρίων, γεγονός που οδήγησε σε χαρακτηρισμό CCC+ από την S&P. H S&P κατατάσσει τους χρεοφειλέτες στην κατηγορία CCC όταν θεωρηθούν «επί του παρόντος ευπαθείς και εξαρτώμενοι από ευνοούμενες επιχειρήσεις, ώστε οι χρηματοοικονομικές και οικονομικές συνθήκες να ικανοποιούν τις χρηματοοικονομικές δεσμεύσεις». Μετάφραση: Πιθανώς πολύ δύσκολα τα πράγματα.
·    Η Αργεντινή, η Γρανάδα, ο Λίβανος, το Πακιστάν και η Βολιβία θεωρούνται σε κάπως καλύτερη μοίρα, όμως είναι ακόμα φορτωμένες με την αμφίβολη αξιολόγηση Β-. Ο χαρακτηρισμός με απλό Β από την S&P σημαίνει ότι οι χώρες αυτές είναι «περισσότερο ευάλωτες και εξαρτώμενες από εχθρικές επιχειρήσεις, χρηματοοικονομικές και οικονομικές συνθήκες, όμως επί του παρόντος έχουν την ικανότητα να ικανοποιούν τις διεθνείς δεσμεύσεις τους». Μετάφραση: Δεν πάνε καλά και χρειάζεται να γίνουν κάποια πράγματα όσο γίνεται συντομότερα.
·    Το Μεξικό: Αυτή τη βδομάδα, η S&P μείωσε το χαρακτηρισμό στο νότιο γείτονα των ΗΠΑ, όμως είπε ότι η γενική θεώρηση είναι «σταθερή». Γιατί αυτή η κίνηση? Γιατί η εταιρεία εκτιμά ότι το Μεξικό προσπαθώντας να συγκεντρώσει χρήματα επενδύοντας και σε άλλες πηγές εκτός από τα πετρελαϊκά του αποθέματα ώστε να κάνει την οικονομία του πιο αποδοτική, «θα φανεί μάλλον ανεπαρκές στο να αντισταθμίσει την εξασθένηση των δημοσιονομικών του». Σημειώστε το.
·    Η Ισπανία: Πριν αρχίσετε να λέτε ότι τα προβλήματα μπορούν να προκύψουν μόνο σε κλειστές οικονομίες, ή σε μέρη που οι οικονομολόγοι έχουν κολλήσει με την ιδέα της «ανάπτυξης», σκεφτείτε το ξανά. Νωρίτερα μέσα στο μήνα, η γενική θεώρηση για την Ισπανία υποβιβάστηκε από την S&P σε «αρνητική» από «σταθερή», λόγω φόβων ότι η χώρα «θα αντιμετωπίσει μία περισσότερο παρατεταμένη και επίμονη  επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών της, καθώς και μία παρατεταμένη περίοδο οικονομικής αποδυνάμωσης σε σχέση με τις προβλέψεις της».


Τι είναι τα Κρατικά Ομόλογα?
Τώρα που μάλλον (παρ’ ελπίδα) τύχαμε της προσοχής σας, δίνουμε εδώ κάποιους ορισμούς για όσους δε γνωρίζουν το αντικείμενο:
Τα «Κρατικά Ομόλογα» αναφέρονται στα χρέη των χωρών. Ενώ στις ΗΠΑ όλο το χρήμα καλύπτεται από την «πλήρη πίστη και πίστωση» του κράτους, οι άλλες χώρες πωλούν ομόλογα μέσω των οποίων εξασφαλίζουν χρήματα για να πληρώσουν τις διάφορες δαπάνες τους – από τα εξοπλιστικά προγράμματα μέχρι τη δημόσια περίθαλψη.
Η «στάση πληρωμών» αναφέρεται στην ανικανότητα ενός κράτους (ή στην άρνησή του) να αποπληρώσει το χρέος του. Όπως όταν ένας ιδιοκτήτης κάποιου ακινήτου με στεγαστικό δάνειο στέλνει τα κλειδιά του σπιτιού με το ταχυδρομείο στην τράπεζα, είτε γιατί έχασε τη δουλειά του και η πληρωμή των δόσεων τού είναι πλέον αδύνατη, είτε γιατί η μείωση των τιμών στα ακίνητα έχει καταστήσει αντιοικονομική την εξόφληση του δανείου, αλλά και σε κάθε άλλη παρόμοια περίπτωση το αποτέλεσμα για την τράπεζα είναι το ίδιο: δάνεισαν λεφτά και τώρα δεν τα παίρνουν πίσω.


Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει τώρα με τους επενδυτές που αγόρασαν κρατικά ομόλογα. Και είναι κρίσιμο θέμα, γιατί τα κρατικά ομόλογα θεωρούνται ασφαλέστερα από τα εταιρειακά ομόλογα, αφού τα κράτη έχουν τη δυνατότητα να συλλέγουν φόρους, ή και να τους αυξάνουν, ώστε να βρίσκουν χρήματα για να πληρώσουν τις οφειλές τους.
Αλλά το «ασφαλέστερα» δεν είναι το ίδιο με το «ασφαλή» και σίγουρα δεν είναι ίδιο με το εγγυημένα. Υπάρχουν κίνδυνοι και με τα κρατικά ομόλογα, όπως και με κάθε άλλο χρηματιστηριακό προϊόν. Η αδυναμία πληρωμής από την Αργεντινή το 2002 και από τη Ρωσία το 1998 είναι μόνο κάποια πρόσφατα παραδείγματα στη μακρά ιστορία της αδυναμίας πληρωμής των κρατικών ομολόγων, η οποία ξεκινά από την ισπανική αυτοκρατορία του 1600.
Στο καινούργιο βιβλίο με τίτλο “This Time Is Different” (Αυτή τη Φορά είναι Διαφορετικά), των καθηγητών οικονομικών Ken Rogoff του Πανεπιστημίου Harvard και Carmen Reinhart του Maryland, περιγράφεται η ιστορία της αδυναμίας πληρωμών των κρατικών ομολόγων, τονίζοντας τις συνήθεις απειλές, που συμπεριλαμβάνουν τα: 


Υψηλό Χρέος ως κλάσμα του ΑΕΠ
Από το 1970, σχεδόν οι μισές στάσεις πληρωμών κρατικών ομολόγων συνέβησαν σε χώρες με το χρέος ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) να ξεπερνά το 60%. Αυτό δεν είναι τυχαίο: Καθώς το μέγεθος των χρεών αρχίζει να πλησιάζει το μέγεθος της συνολικής οικονομίας (ή του ΑΕΠ), οι πληρωμές γίνονται όλο και δυσκολότερες, ακριβώς όπως στα φυσικά πρόσωπα που οι οφειλές τους φτάνουν να καταναλώνουν όλον, ή τον περισσότερο, από το μισθό τους.
Χώρες όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν χαρακτηρισμούς με τρία Α, γεγονός που σημαίνει ότι θεωρούνται ως οι ισχυρότερες από πλευράς ικανότητας να ξεπληρώσουν τα χρέη τους. (Οι χαρακτηρισμοί από πάνω προς τα κάτω χρησιμοποιούν το αλφάβητο, ξεκινώντας από το ΑΑΑ που είναι το καλύτερο και καταλήγοντας στο CCC που σημαίνει ότι ο χρηματοοικονομικός κόσμος αμφιβάλλει για την ικανότητά τους να δώσουν τα χρήματα πίσω). Ωστόσο, κάποιοι ειδικοί εκφράζουν τις ανησυχίες τους σχετικά με τον κίνδυνο που έχει δημιουργηθεί πάνω στη βάση σύγκρισης με την οποία προκύπτουν αυτοί οι χαρακτηρισμοί, αφού οι αγγλοσαξωνικές χώρες συνεχίζουν να συσσωρεύουν τεράστια χρέη από τη στήριξη της κατανάλωσης και υποχωρούν σε όλο και βαθύτερη ύφεση.


Ένας Κόσμος Κινδύνου
Πολύ λίγοι επενδυτές ανησυχούν σχετικά με την πιθανότητα άμεσης στάσης πληρωμών από τις ΗΠΑ, ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Όμως με την ανησυχία για την ικανότητα του Ντουμπάι να πληρώσει τις οφειλές του, αναστατώθηκαν οι αγορές όλου του πλανήτη τις τελευταίες εβδομάδες, ενώ οι επενδυτές βρίσκονται σε επιφυλακή σχετικά με το ποιες άλλες χώρες θα μπορούσαν να βρίσκονται σε δεινή χρηματοοικονομική κατάσταση.
Η εταιρεία οικονομικών αξιολογήσεων Moody’s, για παράδειγμα, ανακοίνωσε την Τρίτη ότι η ερχόμενη χρονιά θα μπορούσε να είναι πολύ δύσκολη για τα χρέη της αμερικάνικης κυβέρνησης, καταθέτοντας μία έκθεση με τον απογοητευτικό τίτλο: «Δέστε τις Ζώνες σας: Έρχεται Θύελλα».
Όποιος παρακολουθεί στοιχειωδώς τα οικονομικά νέα γνωρίζει πλέον ότι τα φυσικά πρόσωπα, οι τράπεζες και οι κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο έχουν σοβαρό πρόβλημα – το πόσο σοβαρό είναι και το πόσο θα διαρκέσει είναι τα μόνα που διερευνούνται ακόμα. Δυστυχώς και πιθανώς, να μην υπάρχει άλλος τρόπος για να κινηθούμε επί του παρόντος, αναμένοντας την επιστροφή των καλύτερων ημερών στο μέλλον.


Στην παρούσα έκθεση συμμετείχε και ο Chris Nichols.




Σχόλιο typhoon(EL): Είναι τέτοια η φιλολογία που έχει αναπτυχθεί γύρω από την Ελλάδα, που φιγουράρει πρώτη-πρώτη στη λίστα (η φωτογραφία που έχει το πρωτότυπο άρθρο είναι από την κεντρική είσοδο της Τράπεζας της Ελλάδας). Το άκρως περίεργο είναι ότι μία χώρα που μόλις χαρακτηρίστηκε BBB+ από ΑΑΑ-, πώς μπορεί να μπαίνει στο ίδιο τσουβάλι με χώρες που έχουν απλό B και CCC?
Επίσης, το έλλειμμα στον προϋπολογισμό δε σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι η χώρα έχει προβλήματα υπερβολικών δαπανών, ή σημαντικής υστέρησης εσόδων -  θα μπορούσε όμως να έχει. Μπορεί, εντούτοις, να είναι αποτέλεσμα κακών εκτιμήσεων κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού, ή και σκόπιμων μεθοδεύσεων κατά την εκπόνησή του. Εκτιμούμε ότι αυτό το τελευταίο είναι που έχει φοβίσει υπερβολικά τη Διεθνή Χρηματιστηριακή Κοινότητα. Κάποιοι εκτιμούν ότι η Ελλάδα διοικείται εδώ και χρόνια από «απατεώνες».


Και μία σύσταση για την Ευρώπη, που όμως δε θα συνέφερε καθόλου τις ΗΠΑ: Ίσως έφτασε η ώρα να γίνει μία ενιαία ανεξάρτητη οικονομία. Να δημιουργήσει το δικό της χρήμα που θα  καλύπτεται από την «πλήρη πίστη και πίστωση» της Ένωσης των Κρατών της ΟΝΕ και να σταματήσει να στηρίζεται σε ομολογιακές χρηματοδοτήσεις και στις επακόλουθες άκρως ευπαθείς χρηματιστηριακές συναλλαγές. Ακόμα και το να υπάρχει ενιαία οικονομική διαχείριση όλης της ζώνης της ΟΝΕ δεν είναι πλέον άτοπο. Δε μπορεί το 70% της νομοθεσίας μιας χώρας να είναι μετάφραση Ευρωπαϊκών Οδηγιών και από την άλλη να θεωρούν ότι η χώρα είναι παραγωγικά ανεξάρτητη. Δε μπορεί να επηρεάζονται όλοι από την πορεία του EURO και από την άλλη να αφήνουν τον κάθε μικρό εταίρο να δεινοπαθεί μόνος του, καθιστώντας όμως έτσι και τους μεγάλους ευάλωτους. Ας το σκεφτούν πλέον σοβαρά, ως απαραίτητο συστατικό λειτουργίας  της ζώνης του EURO σε χαλεπούς καιρούς.

1 σχόλιο:

typhoon είπε...

Lakis,
Η ιστορία του ελληνισμού ήταν και παραμένει πολυτάραχη. Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας την έκανε πάντα ενδιαφέρουσα για πολλούς άλλους. Όμως, η πίστη των Ελλήνων στη χώρα τους, εκδηλούμενη ως συλλογικός και συντριπτικά πλειοψηφικός πατριωτισμός, αλλά και η συνεχής μάχη των Ελλήνων για τη πάτρια εδάφη τόσο από τον τόπο τους, όσο και από τη διασπορά, αποτέλεσαν τις ιστορικές εγγυήσεις ύπαρξης και αντίστασης του Ελληνικού κράτους στις όποιες προσπάθειες κατάλυσής του.
Το ομόγλωσσο, το ομόεθνο και το ομόθρησκο αποτέλεσαν ισχυρούς παράγοντες εσωτερικής συνοχής σε όλη τη διάρκεια της πολυτάραχης ιστορίας του Ελληνισμού.
Όμως, σήμερα ο Ελληνισμός θα πρέπει να διεκδικεί την ισότιμη τοποθέτησή του στο ευρωπαϊκό και διεθνές στερέωμα των αλληλοεξαρτώμενων και αλληλοεπιδρώντων πολιτισμών. Είναι ένα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και δικαιούται να υπάρχει ως μία θεμελιώδης ξεχωριστή οντότητα, που όμως δε θα λειτουργεί απομονωμένα, αλλά σε συνέργεια και αλληλεπίδραση με όλους τους άλλους πολιτισμούς. Στη βάση αυτή, η ιστορικά αποδεδειγμένη υψηλή ποιότητα των ιδεών του αποτελεί εγγύηση της μακροημέρευσής του και της πολύτιμης συμβολής του στην παγκόσμια εξέλιξη των ιδεών, των απόψεων και των συστημάτων (πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών).