Τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν πρόσφατα πως αν συνεχιστεί η αποτυχία στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, θα τεθούν εν κινδύνω δεκαετίες προόδου και βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου, κυρίως στις φτωχότερες χώρες.
Στην ετήσια έκθεσή τους για την κατάσταση του κόσμου, τα Ηνωμένα Έθνη υπογραμμίζουν πως η ύπαρξη μη-βιώσιμων σχημάτων κατανάλωσης και παραγωγής, συνιστά τη μέγιστη πρόκληση στον αγώνα για την καταπολέμηση της φτώχειας.
«Για να καταστεί αληθινά βιώσιμη η ανθρώπινη ανάπτυξη, θα πρέπει να σπάσει η στενή σύνδεση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και ποσότητας εκπομπών θερμοκηπικών αερίων» γράφουν τα Ηνωμένα Έθνη στην ετήσια έκθεσή τους για την ανθρώπινη ανάπτυξη (HDR).
Εορτάζοντας την 20ή επέτειό της, η HDR...
επισημαίνει πως την τελευταία εικοσαετία σημειώθηκαν «σημαντικοί πρόοδοι» στην ανθρώπινη ανάπτυξη, παρά την οικονομική κρίση, που οδήγησε 34 εκατομμύρια ανθρώπους να χάσουν τη δουλειά τους και άλλα 64 εκατομμύρια να πέσουν κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας, του εισοδήματος των 1.25 δολαρίων ημερησίως.
«Ως επί το πλείστον, οι άνθρωποι είναι υγιέστεροι, μακροβιότεροι και πιο εκπαιδευμένοι, κι έχουν ευκολότερη πρόσβαση στα αγαθά και στις υπηρεσίες. Ακόμα και σε χώρες που γνωρίζουν αντίξοες οικονομικές συνθήκες, η υγεία και το μορφωτικό επίπεδο του κόσμου βελτιώθηκαν εντυπωσιακά».
Η HDR αξιολογεί την πρόοδο συνεκτιμώντας τρεις βασικούς παράγοντες:
το εισόδημα,
το προσδόκιμο επιβίωσης και
την εκπαίδευση -
που συναποτελούν το «δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης» (HDI). Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο HDI παγκοσμίως αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά 18% -κι έπεσε σε τρεις μόνο χώρες: τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Ζάμπια και τη Ζιμπάμπουε.«Έχουν γίνει πολύ σημαντικές πρόοδοι στην εκπαίδευση και τη υγεία» λέει η Τζένι Κλούγκμαν (Jeni Klugman), διευθύντρια του γραφείου της HDR. «Όσον αφορά την ενδυνάμωση των πολιτών, ο απολογισμός είναι θετικός, καθώς ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε δημοκρατικά καθεστώτα αυξάνει. Όσον αφορά την κοινωνική ισότητα όμως, τα πράγματα είναι λιγότερο θετικά».
Η Κλούγκμαν υπογραμμίζει τις θετικές εξελίξεις σε χώρες σαν το Νεπάλ, όπου η βρεφική θνησιμότητα έπεσε ραγδαία κι έφτασε σε εντυπωσιακά χαμηλά επίπεδα -και στην Αιθιοπία, όπου η πρόσβαση στα σχολεία εκτοξεύθηκε στα ύψη. 'Αλλες αφρικανικές χώρες που επέδειξαν σημαντική βελτίωση του HDI είναι η Μπουρκίνα Φάσο, η Μοζαμβίκη, η Ρουάντα κι η Ουγκάντα.
Αλλά η Κλούγκμαν προειδοποιεί πως η μεγάλη απειλή κρύβεται στην κλιματική αλλαγή. «Υπάρχουν κίνδυνοι και απειλές. Η μεγαλύτερη ανάμεσά τους είναι η κλιματική αλλαγή, που απειλεί να εκτροχιάσει το άρμα της κοινωνικής προόδου. Αυτός είναι ο λόγος που το 2011 θα συμπεριλάβουμε στη έκθεσή μας τη βιωσιμότητα».
Τα Ηνωμένα Έθνη λένε πως υπάρχουν εκτιμήσεις πως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μπορεί να ανατιμήσουν τις τιμές των δημητριακών, υπερδιπλασιάζοντας εκείνη του σίτου. Σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο, η κατά κεφαλή κατανάλωση δημητριακών μπορεί να μειωθεί κατά 20% ως το 2050, οδηγώντας στον υποσιτισμό 25 εκατομμύρια επιπλέον παιδιά, με τη νότιο Ασία να πλήττεται περισσότερο.
«Η κλιματική αλλαγή μπορεί να είναι ο ένας παράγοντας που θα αλλάξει καταλυτικά το μέλλον, παρεμποδίζοντας τη συνεχιζόμενη πρόοδο, που το παρελθόν μας επέτρεπε να προσδοκούμε. Ενώ δυσκολευόμαστε να καταλήξουμε σε διεθνείς συμφωνίες -και οι πολιτικές απαντήσεις κατά κανόνα αργοπορούν- η ευρεία συναίνεση στο ζήτημα αυτό είναι σαφής: η κλιματική αλλαγή συμβαίνει και είναι σε θέση να εκτροχιάσει την ανθρώπινη ανάπτυξη».
Συνολικά ο ΟΗΕ επισημαίνει πως τα τελευταία είκοσι χρόνια οι φτωχές χώρες μείωναν το χάσμα με τις πλούσιες, όσον αφορά την ανθρώπινη ανάπτυξη, ιδίως στην υγεία και την εκπαίδευση. Οι χώρες με τη μικρότερη πρόοδο είναι εκείνες της υποσαχάριας Αφρικής, που πλήττονται από την επιδημία του AIDS -και περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, που αντιμετωπίζουν αυξημένη βρεφική θνησιμότητα.
Τα Ηνωμένα Έθνη σημειώνουν πως είναι εντυπωσιακό πως στη λίστα των δέκα κρατών με τη μεγαλύτερη βελτίωση στον HDI, περιλαμβάνονται ορισμένα κράτη που δεν αναμένονταν, όπως ο Μαρόκο ή η Αλγερία. Η Αιθιοπία ήρθε 11η, αλλά βρίσκουμε κι άλλες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής στις πρώτες 25 (την Μποτσουάνα, το Μπενίν, την Μπουρκίνα Φάσο).
Τα τελευταία 40 χρόνια, το 1/4 των αναπτυσσόμενων κρατών είδαν το HDI τους να αυξάνει λιγότερο από 20%, ενώ σε ένα άλλο 1/4 των κρατών ο HDI αυξήθηκε πάνω από 65%. Ο ΟΗΕ εκτιμά πως η μισή από αυτή τη διαφορά οφείλεται στα διαφορετικά σημεία αφετηρίας των κρατών· σημειώνουν όμως πως χώρες «με παρόμοια σημεία αφετηρίας είχαν εντυπωσιακά διαφορετικές πορείες, πράγμα που σημαίνει πως έχουν μεγάλη σημασία εθνικοί παράγοντες σαν τις ακολουθούμενες πολιτικές, τους θεσμούς και τις γεωγραφικές ιδιομορφίες».
Οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας (η Κίνα, η Ινδονησία κι η Νότιος Κορέα) βρίσκονται ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη βελτίωση του HDI, αλλά τα Ηνωμένα Έθνη επισημαίνουν πως στις καλύτερες δέκα χώρες συμπεριλαμβάνονται επίσης και το Νεπάλ, το Ομάν και η Τυνησία, όπου η πρόοδος στο HDI -εξίσου σημαντική- δεν έχει εισοδηματική διάσταση.
«Το χάσμα μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσομένων κρατών παραμένει: μια μικρή ομάδα κρατών παραμένει στην κορυφή της παγκόσμιας αναδιανομής εισοδήματος και είναι ελάχιστες οι χώρες που ξεκίνησαν ως φτωχές και κατάφεραν να αναρριχηθούν στην ομάδα των ευημερουσών χωρών», σημειώνει η έκθεση. «Τα χάσμα στην ανθρώπινη ανάπτυξη στον κόσμο, αν και βαίνει μειούμενο, παραμένει πελώριο».
Η έκθεση υπογραμμίζει τη σημασία που παίζουν οι κυβερνητικές πολιτικές στην ανθρώπινη ανάπτυξη, επισημαίνοντας πως σε γενικές γραμμές οι αγορές «είναι πολύ κακοί πάροχοι δημοσίων αγαθών σαν την ασφάλεια, τη σταθερότητα, την υγεία και την παιδεία».
«Επί παραδείγματι, επιχειρήσεις που παράγουν βασιζόμενες στη φθηνή και εντατική εργασία ή την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, πιθανότατα δεν ενδιαφέρονται για μια πιο καταρτισμένη εργατική δύναμη ή για την υγεία των εργαζομένων τους, εφόσον διαθέτουν αφθονία εργατικών χειρών. Χωρίς συμπληρωματικές κοινωνικές και κυβερνητικές παρεμβάσεις, οι αγορές μπορεί να αποδειχθούν ανεπαρκείς στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα ή και να προκαλέσουν ακόμα συνθήκες περιβαλλοντικής υποβάθμισης, ακόμα και για χαλασμούς σαν την πλημμύρα λάσπης της Ιάβας ή τη ρύπανση του κόλπου του Μεξικό».
Του Larry Elliott , οικονομικού συντάκτη, και του Mark Tran , ρεπόρτερ, του «Γκάρντιαν» του Λονδίνου
Μετάφραση στα ελληνικά: ppol.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου